Bitcoin halving — bu bitkoin blokcheynida yangi blok yaratganlik uchun beriladigan mukofotning yarmiga kamayishi bilan bog‘liq hodisa. Bu har 210 000 ta blok yaratilganda, taxminan har to‘rt yilda bir marta sodir bo‘ladi. Halving — bu bitkoin protokoliga o‘rnatilgan asosiy mexanizmlardan biri bo‘lib, u inflyatsiyani nazorat qilish va yangi bitkoinlarning emissiyasini boshqarish uchun mo‘ljallangan. Bu maksimal 21 million bitkoinning yaratilishini ta’minlaydi.

Halving qanday ishlaydi?

Maynerlar yangi blok yaratganda, ular bitkoin shaklida mukofot olishadi. Lekin har 210 000 blokdan so‘ng bu mukofot yarmiga kamayadi, bu jarayon halving deb ataladi. Ilgari bu qanday sodir bo‘lganini ko‘raylik:

- 2009 yilda bitkoin paydo bo‘lganda, maynerlar har bir blok uchun 50 bitkoin olgan.

- 2012 yilda birinchi halving sodir bo‘lib, mukofot 25 bitkoinga kamaygan.

- 2016 yilda ikkinchi halving o‘tkazilib, mukofot 12,5 bitkoinga tushgan.

- 2020 yilda uchinchi halving bo‘lib o‘tib, mukofot 6,25 bitkoinni tashkil qilgan.

Keyingi halving shu yili sodir bo'ldi va mukofot 3,125 bitkoinga kamayadi.

Halving nima uchun muhim?

1. Inflyatsiyani nazorat qilish: An’anaviy valyutalardan farqli o‘laroq, bitkoin cheklangan miqdorda — 21 million dona chiqarilishi mumkin. Halving yangi bitkoinlarning chiqarilish tezligini sekinlashtirib, ularning ortiqcha chiqarilishini oldini oladi va shu bilan bitkoin qiymatini saqlab turishga yordam beradi.

2. Bitkoin narxining o‘sishi: Tarixan halving ko‘pincha bitkoin narxining oshishi bilan bog‘liq bo‘lgan. Bu hodisa yangi bitkoinlar bozorga kamroq kelayotgani va talab o‘zgarishsiz yoki oshib borayotgan holatlarda yuz beradi. Garchi bu har doim kafolatlanmagan bo‘lsa-da, o‘tgan halvinglardan so‘ng bitkoin narxi uzoq muddatda sezilarli darajada oshgan.

3. Mayning va tarmoq murakkabligi: Halving maynerlarning daromadini kamaytiradi, bu esa mayningni kamroq foydali qilishi mumkin. Foydalilikni saqlab qolish uchun maynerlar yanada samaraliroq uskunalardan foydalanishlari yoki bitkoin narxining oshishini kutishlari kerak. Bloklar uchun mukofot kamaygani sayin, tranzaksiya to‘lovlari maynerlar uchun muhim daromad manbaiga aylanadi.

Halvingning ta'siri

- Maynerlarga: Tranzaksiyalarni tasdiqlash bilan shug‘ullanuvchi maynerlar bloklar uchun mukofotlardan daromad olishadi. Halvingdan so‘ng, ularning daromadi yarmiga kamayadi, agar bitkoin narxi bu kamayishni qoplamasa, maynerlarning soni kamayishi mumkin.

- Bitkoin narxiga: Yangi bitkoinlarning taklifi kamayishi bilan, halving bitkoin narxini oshirishga yordam beradigan defitsitni yaratadi, agar talab o‘zgarishsiz qolsa yoki oshsa.

- Butun ekotizimga: Halving kriptovalyutalar bozoriga katta ta’sir ko‘rsatadi. O‘tgan halvinglardan keyin bitkoin narxi odatda sezilarli darajada oshgan va bu boshqa kriptovalyutalar qiymatiga ham ta’sir qilgan.

Xulosa

Bitkoin halving — bu kriptovalyutaning taklifini boshqarish va ularning cheklanganligini ta’minlash uchun mo‘ljallangan muhim hodisa. Bu bitkoinning uzoq muddatli barqarorligini ta’minlaydi va inflyatsiyani oldini olishga yordam beradi, shuning uchun investorlar uchun jozibador aktiv bo‘lib qoladi. Halvingning narx va maynerlarga ta’siri doimiy qiziqish uyg‘otib keladi va u bitkoin bozoridagi asosiy omillardan biri hisoblanadi.