Segregated Witness (SegWit) — bu bitkoin protokolining yangilanishi bo'lib, 2015-yilda taklif qilingan va 2017-yilda faoliyatga kiritilgan. Bu yangilanishning asosiy maqsadi — bitkoin tarmog'ini kengaytirish va xavfsizroq qilishdir. SegWit'ning joriy qilinishi bitkoin tarmog'ining rivojlanishida muhim qadam bo'ldi, chunki bu yangilanish tarmoqda mavjud bo'lgan bir qator muammolarni hal qildi.

 SegWit qanday muammolarni hal qiladi?

1. Tranzaksiya moslashuvchanligi (Transaction Malleability)

SegWit paydo bo'lishidan oldin bitkoin tarmog'ida muammo bor edi: tranzaksiya ma'lumotlarining bir qismi, ya'ni imzo, blockcheynga tushishidan oldin o'zgartirilishi mumkin edi. Bu o'zgarish tranzaksiyaning o'ziga ta'sir qilmasa-da, uning identifikatorini o'zgartirar edi. Bu esa tarmoqda buzilishlarga olib kelishi yoki aralashliklar paydo bo'lishiga sabab bo'lar edi.

SegWit ushbu muammoni hal qiladi va imzoni asosiy tranzaksiya ma'lumotlaridan ajratadi. Imzo endi tranzaksiyaning identifikatoriga ta'sir qilmaydigan "guvoh" bo'lib qoladi (shu sababli "Segregated Witness" nomi berilgan).

2. Blok hajmining cheklanganligi

Bitkoin tarmog'ida tranzaksiyalar bloklarga yig'iladi va bu bloklar blokcheynga qo'shiladi. Har bir blokning hajmi 1 megabayt bilan cheklangan. SegWit'dan oldin bu cheklov tarmoqda bir vaqtning o'zida qancha tranzaksiya amalga oshirilishi mumkinligini cheklab qo'ygan edi. Tarmoqda tranzaksiyalar soni ortgan sari, tranzaksiya tasdiqlanishi uchun uzoqroq vaqt kerak bo'lardi.

SegWit blok hajmini oshirmasdan, tranzaksiyalarning tuzilishini optimallashtirish orqali ko'proq tranzaksiyalarni qayta ishlash imkonini beradi. Chunki imzo asosiy tranzaksiya ma'lumotlaridan ajratilib, alohida saqlanadi, shuning uchun har bir tranzaksiya kamroq joy egallaydi. Bu esa bitta blokda ko'proq tranzaksiyalarni saqlashga imkon beradi, hatto blok hajmi 1 MB bo'lib qolsa ham.

 SegWit qanday ishlaydi?

SegWit'dan oldin barcha tranzaksiya ma'lumotlari (yuboruvchi, qabul qiluvchi, summa va imzo) bir joyda saqlanar edi va tranzaksiya hajmi ushbu barcha ma'lumotlarga bog'liq bo'lar edi.

SegWit joriy etilgach, imzo asosiy ma'lumotlardan ajratilib, alohida saqlanadi. Endi asosiy tranzaksiya faqat yuboruvchi, qabul qiluvchi va summa ma'lumotlarini o'z ichiga oladi, imzo esa boshqa joyda saqlanadi. Bu tranzaksiyalarni yengillashtiradi va bir blok ichida ko'proq tranzaksiyalarni joylashtirish imkonini beradi.

 SegWit afzalliklari

1. Bitta blokda ko'proq tranzaksiyalar. Blok hajmi 1 MB bo'lib qolganiga qaramay, imzolarni ajratib qo'yish orqali bitta blokka ko'proq tranzaksiyalar joylashtiriladi, bu esa tarmoqni tezlashtiradi va tranzaksiya komissiyalarini kamaytiradi.

2. Xavfsizlikning yaxshilanishi. Tranzaksiya moslashuvchanligi muammosini hal qilish tarmoqni hujumlarga nisbatan chidamliroq qiladi va umuman olganda xavfsizlikni oshiradi.

3. Yangi texnologiyalar uchun tayyorgarlik. SegWit yangi yechimlar, masalan, Lightning Network kabi texnologiyalarni joriy qilishga yo'l ochdi. Lightning Network yordamida tarmoq tashqarisida minglab mikrotranzaksiyalarni amalga oshirish mumkin, bu tarmoq yukini kamaytirib, tranzaksiyalarni deyarli bir zumda va arzon qiladi.

 Xulosa

SegWit — bu bitkoin tarmog'ining ishini sezilarli darajada yaxshilagan yangilanish. Bu tizimni moslashuvchan va kengaytiriladigan qildi, xavfsizligini oshirdi va Lightning Network kabi kelajakdagi texnologiyalarni joriy qilish uchun asos yaratdi. SegWit tufayli bitcoin ko'proq foydalanuvchi va tranzaksiyalar bilan ishlashni davom ettira olmoqda.

Bu yangilanish bitkoin tarixida muhim bosqich bo'lib, blokcheyn texnologiyalari sohasida keyingi takomillashtirishlar va innovatsiyalar uchun poydevor bo'lib xizmat qildi.